Agufié(-roussas)
Rosa rubiginosa
Rosaceae
Àutri noum : Agoulencié, Agrufié, Agoulancié, Grato-quiéu, Tapo-cuou.
Nom en français : Églantier couleur de rouille.
Descripcioun :Aquel agufié, Rosa rubiginosa, fai parti dóu group d'agoulencié qu'an de glando resinouso dessouto li fueio, ço que ié dounon aquesto coulour roussasso. Trachis dins li relarg dubert coume lis orle de bos. Se destrìo de Rosa micrantha qu'a lis estile lanu, si flour soun mai grando e peréu soun óurifice calicinau pu larg.
Usanço :Tóuti lis agufié fan de fru (grato-cuou, agoulènço...), riche en vitamino C e anti-enflamatiéu, que soun bon à manja, majamen en counfituro.
Port : Aubret
Taio : 1 à 3 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Rosa
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 30 à 50 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Orle de bos
- Espinas
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éuroupenco
Ref. sc. : Rosa rubiginosa L., 1771
Brùsti
Eleusine indica
Poaceae Graminaceae
Nom en français : Éleusine d'Inde.
Descripcioun :La brùsti es un grame fourestié que trachis sus li trepadou e li caladat de vilo. Es uno planto pulèu rebaladisso au nostre, mai que se pòu dreissa. Se recounèis à sis enflourejado en espigo plato que porto dos renguièro d'espigueto (fotò).
Usanço :La planto èi manjadisso. En Indo, se manjon li racino cruso e li jóuini planto. Lou gran èi tambèn manjadis (es esta manja di tèms de carestié). Èi peréu couneigudo pèr èstre uno planto vertuouso contro forço malautié : èi diuretico, vermifujo, sudorifico, febrifujo... Lis estùdi d'aro mostron d'interessanto prouprieta anti-óussidanto, anti-inflamativo, anti-diabetico e anti-cancerogèno.
Port : Erbo
Taio : 10 à 60 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Eleusine
Famiho : Poaceae
Famiho classico : Graminaceae
Ordre : Poales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 2 à 3 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à óutobre
Liò : Trepadou
- Escoumbre e proche dis oustau
- Paret
- Caladat
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Cousmoupoulito
Ref. sc. : Eleusine indica (L.) Gaertn., 1788